MORGENVIERING naar de Syrische ritus

Hieronder volgen enige suggesties voor een morgenviering. U kunt zelf elementen toevoegen. Deze morgenviering kan ook het begin zijn van de zondagse eucharistieviering. De Paaskaars staat op een centrale en goed zichtbare plaats, met daarbij een Verrijzenis-icoon (de zogeheten 'Nederdaling ter Helle') of een andere 'voorstelling' van de Opstanding.

Openingslied
Aan het begin van de viering wordt een openingslied gezongen. Een mooi lied is:
'Lied aan het Licht', Gezangen voor Liturgie nr. 489.

Openingswoord
Meer dan 500 jaar geleden, in 1498, voeren de Portugezen om de zuidelijkste punt van Afrika heen.  Europa raakte nog meer in de ban van de handel met verre gebieden. In 1998 werd dit in Azie herdacht met ondermeer een Bijbels Jubeljaar. Dat is in de Schrift een jaar waarin scheef gegroeide verhoudingen tussen machtigen en zwakkeren worden rechtgetrokken, schulden worden kwijtgescholden. Het rijke Noorden staat nog steeds in de schuld bij het arme Zuiden. En niet alleen economisch.
Bij aankomst in India troffen de Portugezen christenen aan op de kusten van Malabar. Hun kerk was gesticht door de apostel Thomas, zeiden ze. Maar met de Portugezen, kwamen er ook in toenemende mate Latijnse (= Westerse katholieke) missionarissen in het land, zegt een belangrijk boek over Oosterse Kerken. En die 'missionarissen' kwamen geen niet-christenen 'bekeren', maar mede-christenen, Oosterse christenen, Thomas-christenen! De komst van de katholieke Portugezen bracht verwarring en verdeeldheid voor de Kerk van India die daar al meer dan duizend jaar bloeide. Naast economische 'schuld' rust er dus ook een 'geestelijke' verantwoordelijkheid op het Westen: voor deze Oosterse christenen.
Vandaag richten we onze blik op die Oosterse mede-christenen. We proberen hen te leren kennen, luisteren naar hun geschiedenissen van geestelijke rijkdom én van pijn, en helpen hen bij de opbouw van hun kerken.


Lichtritus
Omdat de Zondag voor de Oosterse Kerken op een Zondag van Pasen valt is een plechtig ontsteken van de Paaskaars zeer geëigend voor een ochtenddienst of eucharistieviering. De gebeden erbij zijn ontleend aan de Oost-Syrische morgendienst, zoals die ook in India door de Thomas-christenen wordt gebeden. De verschillende stukken kunnen door twee personen afwisselend gelezen worden.  

1. Verlicht ons, Heer, met uw licht.
Maak ons blij met uw Komst.
Laten wij ons verheugen om de verlossing die Gij ons schenkt.
Maak ons waardig en geef dat wij,
samen met de machten des hemels,
vol dankbaarheid lof zingen aan U, Drie-ene God,
Schepper die alles in handen houdt,
Gij die in uw goedheid het licht hebt geschapen
en in uw wijsheid de duisternis haar plaats hebt gewezen,
Gij wiens kennis en goddelijkheid niet worden gevat,
noch door engelen noch door mensen,
Heer van het heelal,
in eeuwigheid.
Allen: Amen.

2. U, Heer, prijzen en loven alle schepselen die Gij   hebt gemaakt.
Want Gij zijt voor hen alleen het ware Licht.
Gij verlicht de eeuwen en Gij verlicht uw schepping
door de goedheid van uw liefde,
Heer van het heelal,
in eeuwigheid.
Allen: Amen.

1. 'In het begin schiep God de hemel en de aarde.
De aarde was woest en leeg.
Duisternis lag over de diepte,
en de Geest van God zweefde over de wateren.
Toen sprak God: 'Er moet licht zijn!'
En er was licht.
En God zag dat het licht goed was.
God scheidde het licht van de duisternis.'
(Gen. 1, 1 e.v.)
 

2. Toen de Schepper dat licht vormde,
stonden de engelen daarover verbaasd.
En iedere morgen als het verschijnt,
prijzen zij het en wij met hen.

De voorgang(st)er steekt de Paaskaars aan en zegt:
Door de machten des hemels wordt Gij geprezen,
door de mensen wordt Gij geloofd.
En allen roepen zij tezamen met één stem:
Gezegend is uw opstanding uit de doden,
Jezus Messias, onze Verlosser.

Hierna kan psalm 91 gezegd/gezongen worden met het oosterse refrein aan begin en einde (of ook tussen telkens enkele verzen):
Heerlijk is het vertrouwen in U,
Jezus Messias, onze Verlosser.

Bij de schriftlezingen
De schriftlezingen zijn ter keuze van degenen die de viering voorbereiden.
In het B/jaar zijn het: op de vijfde zondag van pasen (Zondag Oosterse Kerken)
Handelingen 9, 26-31
1 Johannes 3, 18-24
Johannes 15, 1-8  

Psalm
Psalm 22, 26-32

In de oude Oosterse Kerk van India wordt het epistel en voor het evangelie telkens een gebed gebeden:

Gebed voor het epistel

Verlicht, Heer onze God, de gedachten van ons hart,
opdat wij de liefdevolle stem
van uw leven-gevende en goddelijke aanwijzingen begrijpen.
Geef ons ook uw genade en barmhartigheid,
opdat wij daarvan de vruchten plukken
van liefde, hoop en heil,
die wij naar lichaam en ziel zo nodig hebben
en opdat wij U onophoudelijk lof zingen,
Heer van het heelal, Vader, Zoon en heilige Geest,
in eeuwigheid.
Allen: Amen.

Gebed voor het evangelie
Christus, Licht der wereld en het Leven van allen,
eer aan uw eeuwige liefde die gij tot ons hebt gezonden.
Schenk ons wijsheid door uw Wet,
verlicht onze geest door de kennis van U,
en heilig ons door Uw waarheid,
opdat wij luisteren naar uw woorden
en handelen naar uw geboden te allen tijde,
Heer van het heelal,
in eeuwigheid.
Allen: Amen

Bij de lezing van het Evangelie kan men met twee kaarsen links en rechts van de voorgang(st)er gaan staan als verwijzing naar 'Christus, het Licht der Wereld'.

Slotgebed van de morgendienst
Geef ons, Heer onze God,
in uw goedheid, op dit morgenuur:
dat de onderdrukten worden verlost,
dat gevangenen worden vrijgelaten,
dat de gekwelden worden verkwikt,
dat de zieken worden genezen,
dat die ver weg zijn weer thuis komen,
dat onze familieleden en dierbaren worden beschermd,
dat de zondaars worden vergeven,
dat de boetvaardigen worden geaccepteerd,
dat de rechtvaardigen worden verhoord,
dat zij die in ellende leven, worden gesteund,
dat de verlorenen worden teruggevonden,
dat de vluchtelingen worden verhoord,
dat de gestorvenen alle goeds ontvangen
en op gepaste wijze worden herdacht,
dat heel uw schepping
genade en barmhartigheid mag ontvangen.

Geef dat aan ons en aan iedereen.
Geef dat aan al degenen
die ons, zwakke en zondige mensen, helpen
en welgevallig zijn aan uw majesteit.
Geef het in uw goedheid en erbarmen
nu en altijd
en in de eeuwen en eeuwen.
Allen: Amen.

Dit is het gebed waarmee de Oosterse ochtenddienst in India wordt beëindigd. Na dit gebed begint bij hen de eucharistie. Wij kunnen hen daarin navolgen. Men kan ook hier de morgendienst afsluiten, desgewenst met een slotlied.