Missionair werk is al een hele tijd niet meer een zaak van 'missionarissen' van het noordelijk halfrond. Zuiderlingen hebben hun plaats ingenomen. Ze vervullen die missie op een andere manier.
Wat cijfers
Op 1 januari 2004 waren er zo'n 85.000 priesters, 28.000 broeders en 48.000 zusters als missionaris werkzaam. Ze werden bijgestaan door 1.650.000 leken, catechisten. Dat blijkt uit een van de laatste 'Missiegids' van de katholieke kerk. De gids geeft niet alleen de cijfers van het aantal missionarissen, maar noemt ook waarmee ze bezig zijn. En dat is niet alleen het opzetten van bisdommen, het vormen van christelijke gemeenschappen en het bouwen van kerken en kappellen. De missiegids van het Vaticaan vermeldt ook 40.000 plattelandsschooltjes, 1600 hospitalen, 6000 gezondheidscentra, 780 centra voor melaatsenopvang en 12.000 sociale centra. En dat aantal is in 2009 met ruim tien procent gestegen.
Van kleur verschoten
Het zijn al lang niet meer 'onze' missionarissen die de kerk op het zuidelijk halfrond mee helpen opbouwen. Kerken en christenen daar hebben de verantwoordelijkheid daarvoor genomen. Terwijl in Europa de kerken vergrijzen en zich steeds meer bekommeren om hun eigen overleven, treden Indiërs, Brazilianen en Filippino's in de voetsporen van Nederlandse, Franse of Engelse missionarissen. Ook de ordes en congregaties van religieuzen die in missie zijn gespecialiseerd zijn van kleur verschoten. Neem bijvoorbeeld de congregatie van de missionarissen van Steyl, SVD. Van oorsprong Duits, maar met het moederhuis, het hoofdkwartier in Nederland, in het Limburgse Steyl. Jarenlang vertrokken vandaar zusters, broeders en priesters als missionaris naar allerlei bestemmingen in de wereld. Ze kwamen uit Nederland, Duitsland, Vlaanderen, Oostenrijk.
De statistieken van nu. SVD telt in 2005 vijftienhonderd leden in Noord en Zuid Amerika, tweeduizend in Azië en vierhonderd in Afrika. Op elke vijf svd-missionarissen is er nog maar één afkomstig uit Europa. 450 Aziatische svd-missionarissen zijn al werkzaam in een ander dan het Aziatische continent. Het nieuwste bisdom waar ze aan de slag gingen, is Gore, in Tsjaad, Afrika.
India met stip voorop
Een zelfde beeld laten ook andere grote (missie)orden of -congregaties zien. De orde van de jezuïeten bijvoorbeeld. Van de ruim twintigduizend jezuïeten wereldwijd komen er steeds meer uit landen in de Derde Wereld. Het merendeel van de novicen, de aspiranten (909) en de priesters in opleiding (ruim 3000) komt uit niet-Europese landen. India staat met stip voorop. Brazilië, ander voorbeeld, is in de wereld niet alleen leverancier voor de internationale voetbalmarkt, het levert tegenwoordig ook steeds meer mensen voor de wereldwijde missie. 1800 Braziliaansen en Brazilianen assisteren als missionaris elders in de wereld kerken en geloofsgenoten, zo blijkt uit gegevens naar aanleiding van een groot missiecongres dat daar enkele jaren terug werd gehouden. Ook ordes van monniken als de Trappisten, of monialen, slotzusters als de Clarissen floreren in zuidelijke landen als Nigeria en Korea.
Nieuwe missiecongregaties
Veel van die nieuwe missionarissen zijn lid van dezelfde ordes en congregaties die de afgelopen eeuwen in hun landen de kerk plantten. Maar ook nieuwe (missie)congregaties ontstaan in de (jonge) kerken van het zuidelijk halfrond. De 'Missionaries of Charity', gesticht door Moeder Teresa in het Indiase Calcutta, zijn overbekend. Je treft je hen nu overal in de wereld aan waar mensen in nood verkeren, van Alaska tot Australië en van Argentinië tot Japan. Ze zijn intussen al met meer dan 5000, verdeeld over meerdere congregaties. Niet alleen de bekende zusters met hun wit-blauwe sari's, maar door Moeder Teresa is ook een congregatie van broeders gesticht, een instituut van priesters en een gemeenschap van monialen, 'slotzusters' die de missie steunen met hun gebed.
In Oost-Afrika groeit en bloeit een congregatie die zich de 'Apostelen van Jezus' noemt. Al meer dan vierhonderd jonge Afrikaanse priesters werken als missionaris buiten hun land. Ze zijn met name actief in arme parochies in Oost Afrika; van Zuid-Afrika tot Ethiopië. Zo'n duizend jonge Afrikanen staan te trappelen om zich aan te sluiten. Een ander voorbeeld is Zuid Korea. Bijna tienduizend Koreanen werken als katholiek missionaris of als protestantse zendeling overal ter wereld. Ook in de protestantse kerken zie je die ontwikkeling. Een klein aantal van die nieuwe missionarissen is bij ons komen werken, te midden van hun landgenoten hier, maar ook de verkleurde volkswijken van onze grote steden tref je ze aan. De meeste van hen echter werken in andere 'arme' zusterkerken in het eigen continent of een ander.
j.b.